Vitamin B / B12
B vitamini, vücudun farklı fonksiyonlarında önemli bir rol oynayan suda çözünen vitamin grubudur. Her biri kendine özgü bir fonksiyona ve kaynağa sahip sekiz tip B vitamini vardır:
Tiamin (B1), vücudun karbonhidratları enerjiye dönüştürmesine yardımcı olur ve sinir fonksiyonu için gereklidir.
Riboflavin (B2), enerji üretimi, yağların, ilaçların ve steroidlerin metabolizması için gereklidir ve sağlıklı cilt ve gözlerin korunmasına yardımcı olur.
Niasin (B3), enerji üretimi, DNA onarımı ve hormon sentezinde rol oynar. Ayrıca kolesterol seviyelerini düşürmeye yardımcı olur.
Pantotenik Asit (B5), karbonhidratların, proteinlerin ve yağların metabolizması ve hormonların ve kolesterolün sentezi için gereklidir.
Piridoksin (B6), amino asit metabolizmasında, nörotransmitter sentezinde ve hemoglobin üretiminde rol oynar.
Biyotin (B7), karbonhidratların, yağların ve proteinlerin metabolizması için gereklidir ve gen düzenlemesinde ve hücre sinyallemesinde rol oynar.
Folat (B9) DNA sentezi ve onarımı, hücre bölünmesi ve kırmızı kan hücrelerinin oluşumu için gereklidir.
Kobalamin (B12) sinir fonksiyonu, DNA sentezi ve kırmızı kan hücrelerinin üretimi için gereklidir.
B vitaminleri tam tahıllar, et, balık, süt ürünleri, yapraklı yeşillikler ve baklagiller gibi çeşitli yiyeceklerde bulunabilir. Ayrıca genellikle güçlendirilmiş yiyeceklere ve takviyelere eklenirler. B vitaminlerindeki eksiklik yorgunluk, sinir hasarı, anemi ve nörolojik bozukluklar dahil olmak üzere çeşitli sağlık sorunlarına yol açabilir. Bu bölümde B12 vitamininin faydalarını ve önemini tartışmaya odaklanacağız.
Kobalamin olarak da bilinen B12 vitamini, çeşitli vücut fonksiyonlarında önemli rolleri nedeniyle çok sayıda sağlık faydası sunar. B12 vitamininin bazı temel faydaları şunlardır:
Enerji Üretimi: B12 vitamini, karbonhidratların, proteinlerin ve yağların metabolizmasına yardımcı olarak gıdayı enerjiye dönüştürmede hayati bir rol oynar. Hücrelerin birincil enerji para birimi olan ATP’nin sentezine yardımcı olur.
Sinir Sistemi Sağlığı: B12, sinir sisteminin sağlığını korumak için gereklidir. Sinir liflerini yalıtan ve koruyan yağlı bir madde olan miyelin üretiminde yardımcı olur ve böylece düzgün sinir fonksiyonunu ve iletimini destekler.
Kırmızı Kan Hücresi Oluşumu: B12, vücutta oksijen taşıyan kırmızı kan hücrelerindeki protein olan hemoglobinin sentezi için gereklidir. Yeterli B12 seviyeleri, kansızlığı önleyen ve dokulara optimum oksijen iletimini sağlayan sağlıklı kırmızı kan hücrelerinin üretimi için çok önemlidir.
DNA Sentezi ve Hücre Bölünmesi: B12, vücuttaki dokuların büyümesi, gelişmesi ve onarımı için gerekli olan DNA sentezi ve hücre bölünmesinde rol oynar.
Beyin Fonksiyonu ve Bilişsel Sağlık: Yeterli B12 vitamini seviyeleri daha iyi bilişsel işlev ve zihinsel berraklıkla bağlantılıdır. B12 eksikliği bilişsel gerileme, hafıza sorunları ve Alzheimer gibi nörodejeneratif hastalık riskinin artmasıyla ilişkilendirilmiştir.
Kalp Sağlığı: B12 vitamini, folat ve B6 gibi diğer B vitaminleriyle birlikte homosistein seviyelerini düzenlemede rol oynar. Yüksek homosistein seviyeleri kardiyovasküler hastalık için bir risk faktörüdür ve B12, homosisteini diğer faydalı moleküllere dönüştürmeye yardımcı olarak bu riski azaltır.
Ruh Hali Düzenlemesi: B12, ruh hali düzenlemesinde önemli roller oynayan serotonin ve dopamin gibi nörotransmitterlerin sentezinde rol oynar. Yeterli B12 seviyeleri duygusal refahı desteklemeye ve depresyon ve anksiyete riskini azaltmaya yardımcı olabilir.
Sağlıklı Cilt, Saç ve Tırnaklar: B12, sağlıklı cilt hücrelerinin, saç köklerinin ve tırnak yataklarının üretimine katkıda bulunur. B12 eksikliği dermatit ve saç dökülmesi gibi cilt sorunlarına yol açabilir.
Genel olarak, yeterli B12 vitamini seviyelerini korumak optimum sağlık ve refah için önemlidir ve diyet veya takviye yoluyla yeterli alımın sağlanması, özellikle vejetaryenler, veganlar, yaşlı yetişkinler ve belirli tıbbi rahatsızlıkları olanlar gibi eksiklik riski taşıyan kişiler için önemlidir.
B12 vitamininin insanlarda sentezlenmediğini ve tek besin kaynağının hayvansal ürünler olduğunu belirtmek önemlidir. Doğum öncesi dönemde, B12 vitamini plasenta yoluyla fetüse aktif olarak aktarılır. B12 vitamini bakımından zengin bir annenin bebeği doğumda 25 mg hepatik B12 vitamini deposuna sahiptir ve yalnızca emzirilirse anne sütünden 0,25 mg/gün alır. Eksik annelerde, bebeklerin doğumdaki hepatik depoları çok daha düşüktür ve anne sütü içeriği üzerinde daha belirgin bir etkisi vardır.
Hasbaoui BE, Mebrouk N, Saghir S, Yajouri AE, Abilkassem R, Agadr A. Vitamin B12 deficiency: case report and review of literature. Pan Afr Med J. 2021 Mar 4;38:237. doi: 10.11604/pamj.2021.38.237.20967. PMID: 34046142; PMCID: PMC8140678.
Guéant JL, Guéant-Rodriguez RM, Alpers DH. Vitamin B12 absorption and malabsorption. Vitam Horm. 2022;119:241-274. doi: 10.1016/bs.vh.2022.01.016. Epub 2022 Mar 1. PMID: 35337622.
Infante M, Leoni M, Caprio M, Fabbri A. Long-term metformin therapy and vitamin B12 deficiency: An association to bear in mind. World J Diabetes. 2021 Jul 15;12(7):916-931. doi: 10.4239/wjd.v12.i7.916. PMID: 34326945; PMCID: PMC8311483.